Рождественское послание Патриарха Московского и всея Руси Кирилла

РОЖДЕСТВЕНСКОЕ ПОСЛАНИЕ ПАТРИАРХА МОСКОВСКОГО И ВСЕЯ РУСИ КИРИЛЛА АРХИПАСТЫРЯМ, ПАСТЫРЯМ, ДИАКОНАМ, МОНАШЕСТВУЮЩИМ И ВСЕМ ВЕРНЫМ ЧАДАМ РУССКОЙ ПРАВОСЛАВНОЙ ЦЕРКВИ

Возлюбленные о Господе архипастыри, всечестные пресвитеры и диаконы, боголюбивые иноки и инокини, дорогие братья и сестры!

Ныне, когда Церковь Небесная и земная в соборном единстве прославляет Бога Воплотившегося, сердечно поздравляю всех вас с великим и светозарным праздником Рождества Господа и Спасителя нашего Иисуса Христа.

Сегодня мы вновь обращаем наши мысленные взоры к событиям, произошедшим более двух тысяч лет назад в Вифлееме. Мы взираем на кроткого Младенца, лежащего в яслях в окружении Пречистой Матери, праведного Иосифа и пастухов, которым первым была сообщена весть о пришествии на землю Спасителя, и вторим Бесплотным Силам, прославляющим Вышнего Творца, чрез Единородного Сына Своего даровавшего мир и благоволение людям.

Святитель Григорий Богослов, раскрывая суть сего праздника, свидетельствовал: торжество наше — о пришествии Бога к человеку, чтобы нам возвратиться к Богу (Слово 38). Ныне воистину приблизилось к нам Царствие Небесное (Мф. 3:2): во исполнение древних пророчеств пришёл на землю долгожданный Примиритель (Быт. 49:10), Младенец родился нам — Сын дан нам; и имя Ему: Бог крепкий, Отец вечности, Князь мира (Ис. 9:6).

«Мир Мой даю вам; не так, как мир даёт, Я даю вам» (Ин. 14:27), — обращается к нам Христос. Что же это за мир, который подарил человеку Господь и который воспели ангелы в момент рождения Спасителя? Разве стало с тех пор на земле меньше вражды или конфликтов? Мы отовсюду слышим «мир, мир!», а мира всё нет, по слову пророка (Иер. 8:11). Но истинный мир Божий, который снизошёл на землю с Рождеством Христовым, превыше всякого ума (Фил. 4:7). Он не зависит от внешних обстоятельств и неподвластен скорбям и лишениям временной жизни. Этот необоримый внутренний мир заключён в Самом Боге, Который, став человеком, во всём подобным нам, кроме греха, уже не просто действует в нашей истории, но зримо в ней присутствует. Ныне Слово стало плотью и обитает с нами, полное благодати и истины (Ин. 1:14). Господь близко, мои дорогие, — не будем никогда забывать об этом и не будем унывать! В Нём — наша сила, наша крепкая надежда и духовное утешение во всех обстоятельствах жизни.

Преклоняясь пред смиренным величием чуда Боговоплощения и прославляя пришедшего в мир Спасителя, мы не можем вместе с тем не тревожиться о происходящих сегодня военных событиях, омрачающих святое рождественское торжество, ибо, как отмечает апостол, страдает ли один член, страдают с ним все члены (1 Кор. 12:26). В этих испытаниях, постигших народы исторической Руси, нам особенно важно делом подтверждать верность своему христианскому призванию и являть друг ко другу любовь. Нам порою кажется, что добро слабо и беззащитно, а от нашего небольшого усилия мало что зависит. Однако это не так.

Существует непреложный духовный принцип: любовь умножается, когда мы отдаём себя другим, когда жертвуем ближнему своё время, помогаем материальными средствами или просто дарим ему своё внимание. Тогда мы не только преображаем мир вокруг, но и обретаем нечто очень ценное внутри себя. В этом несложном, но действенном духовном законе заключается секрет подлинного мира и настоящего счастья, к которому так стремится каждый человек. Это счастье — не за тридевять земель, как полагают некоторые люди, гоняющиеся за призрачными иллюзиями материальных благ и беспечальной жизни. Настоящее счастье в том, чтобы разделять любовь и радость с окружающими и добрыми делами прославлять Бога, Который воплотился для того, чтобы мы имели жизнь и имели с избытком (Ин. 10:10). Когда мы впускаем в сердце Христа и позволяем Ему действовать в нас, в наших душах воцаряются благословенный мир и покой (Мф. 11:29), а мы становимся причастниками Царствия Божия, которое внутри нас есть (Лк. 17:21).

Мы хотим обнять Родившегося Господа? Тогда обнимем скорбящего и утешим страждущего. Мы желаем прикоснуться ко Христу и, подобно восточным мудрецам, принести приятные Богомладенцу дары? Тогда подарим нашу любовь и заботу близким, окажем нуждающемуся посильную милость и поддержим унывающего. «Как вы сделали это одному из сих братьев Моих меньших, то сделали Мне» (Мф. 25:40), — свидетельствует Спаситель.

«Рождественская ночь доставляет мир и тишину Вселенной!» — восклицает преподобный Ефрем Сирин и с дерзновением продолжает: «Эта ночь принадлежит Кроткому, поэтому пусть каждый отложит ярость и суровость. Ныне воссиял день милости, да не преследует же никто мщением нанесённой ему обиды. Настал день радости, да не будет же никто виною печали и скорби для другого» (Песнопения на Рождество Христово, I).

Прислушаемся к этим удивительным словам «сирийского пророка пустыни» и распахнём сердца воплотившемуся ради нас Господу Возрадуемся, ибо Сам Царь и Владыка Вселенной кротко пришёл на землю, чтобы даровать нам спасение и жизнь вечную. Мы же, с благодарностью отвечая на великую любовь Творца к людям, освятим наши души терпеливым перенесением испытаний, тёплою молитвою и добрыми делами во славу Божию.

Ещё раз поздравляя всех вас, мои дорогие, со светлым праздником Рождества Христова, желаю неоскудевающей радости и благополучия вашим домам и семьям, крепости сил и щедрой помощи от Богомладенца Иисуса. Человеколюбивый Создатель, Истинный Господь истории, да приклонит Свою милость к народам Святой Руси и благословит всех нас миром, дабы мы едиными усты и единым сердцем прославляли Воплотившегося Спасителя и убедительно свидетельствовали, яко с нами Бог!

+КИРИЛЛ,
ПАТРИАРХ МОСКОВСКИЙ И ВСЕЯ РУСИ

Рождество Христово, 2022/2023 г.
Москва

ПАСЛАННЕ ДА РАЖДЖАСТВА ХРЫСТОВАГА ПАТРЫЯРХА МАСКОЎСКАГА І ЎСЯЕ РУСІ КІРЫЛА АРХІПАСТЫРАМ, ПАСТЫРАМ, ДЫЯКАНАМ, МАНАХАМ І ЎСІМ ВЕРНЫМ СЫНАМ І ДОЧКАМ РУСКАЙ ПРАВАСЛАЎНАЙ ЦАРКВЫ

Узлюбленыя ў Госпадзе архіпастыры, пачэсным прасвітары і дыяканы, багалюбівыя інакі і інакіні, дарагія браты і сёстры!

Сёння, калі Царква Нябесная і зямная ў саборным адзінстве праслаўляе Бога, Які з’явіўся ў плоці, сардэчна віншую ўсіх вас з вялікім і светланосным святам Ражджаства Госпада і Спасіцеля нашага Іісуса Хрыста.

Сёння мы зноў звяртаемся ў нашых думках да падзей, якія адбыліся больш за дзве тысячы гадоў таму ў Віфлееме. Мы глядзім на пакорлівае Дзіця ў яслях, у акружэнні Прачыстай Маці, праведнага Іосіфа і пастухоў, якім першым было абвешчана аб прышэсці на зямлю Спасіцеля, і разам з усімі Бесцялеснымі Сіламі праслаўляем Усявышняга Тварца, Які праз Адзінароднага Сына Свайго дараваў мір і добрую волю людзям.

Свяціцель Грыгорый Багаслоў, раскрываючы сутнасць гэтага свята, сведчыў: урачыстасць наша — аб прышэсці Бога да чалавека, каб нам вярнуцца да Бога (Слова 38). Цяпер сапраўды да нас наблізілася Царства Нябеснае (Мф. 3:2): як здзяйсненне старажытных прароцтваў прыйшоў на зямлю доўгачаканы Прымірыцель (Быц. 49:10), Дзіця нарадзілася нам — Сын дадзены нам; і імя Яму: Бог моцны, Айцец вечнасці, Князь свету (Іс. 9:6).

«Мір пакідаю вам, мір Мой даю вам; не так, як свет дае» (Ін. 14:27), — звяртаецца да нас Хрыстос. Што ж гэта за мір, які падарыў чалавеку Гасподзь і які апявалі ангелы ў момант нараджэння Спасіцеля? Хіба стала з тых часоў на зямлі менш варожасці або канфліктаў? Мы адусюль чуем «мір, мір!», а міру ўсё няма, па слову прарока (Іер. 8:11). Але ісцінны мір Божы, які сышоў на зямлю з Ражджаством Хрыстовым, вышэйшы за ўсякі розум (Флп. 4:7). Ён не залежыць ад знешніх абставін і непадуладны горасцям і нястачам часовага жыцця. Гэты неадольны ўнутраны мір заключаны ў Самім Богу, Які, стаўшы чалавекам, ва ўсім падобным да нас, акрамя граху, ужо не проста дзейнічае ў нашай гісторыі, але яўна ў ёй прысутнічае. Сёння Слова стала плоццю, і жыве сярод нас, поўнае благадаці і ісціны (гл.: Ін. 1:14). Гасподзь блізка, мае дарагія, — не будзем ніколі забываць пра гэта і не будзем засмучацца! У Ім — наша сіла, наша моцная надзея і духоўнае суцяшэнне ва ўсіх абставінах жыцця.

Схіляючыся перад упакоранай веліччу цуда Богаўцялеснення і праслаўляючы Спасіцеля, Які прыйшоў у свет, мы не можам разам з тым не трывожыцца з прычыны ваенных падзей, якія адбываюцца сёння і азмрочваюць святую ўрачыстасць Ражджаства, бо, як адзначае апостал, калі пакутуе адзін член, то з ім пакутуюць усе члены (1 Кар. 12:26). У гэтых выпрабаваннях, якія напаткалі народы гістарычнай Русі, нам асабліва важна справай пацвярджаць вернасць свайму хрысціянскаму пакліканню і праяўляць адзін да аднаго любоў. Нам часам здаецца, што дабро слабае і безабароннае, а ад нашага невялікага намагання мала што залежыць. Аднак гэта не так.

Існуе няўхільны духоўны прынцып: любоў памнажаецца, калі мы аддаём сябе іншым, калі ахвяруем бліжняму свой час, дапамагаем матэрыяльнымі сродкамі або проста дорым яму сваю ўвагу. Тады мы не толькі пераўтвараем свет вакол, але і знаходзім нешта вельмі каштоўнае ўнутры сябе. У гэтым нескладаным, але дзейсным духоўным законе заключаецца сакрэт сапраўднага міру і сапраўднага шчасця, да якога так імкнецца кожны чалавек. Гэтае шчасце — не за трыдзевяць зямель, як мяркуюць некаторыя людзі, якія ганяюцца за падманлівымі ілюзіямі матэрыяльных выгод і бестурботнага жыцця. Сапраўднае шчасце ў тым, каб падзяляць любоў і радасць з тымі, хто нас акружае, і добрымі справамі праслаўляць Бога, Які ўцялесніўся для таго, каб мы жыццё мелі і ўдосталь мелі (Ін. 10:10). Калі мы ўпускаем Хрыста ў сваё сэрца і дазваляем Яму дзейнічаць там, у нашых душах усталёўваюцца благаславёны мір і спакой (Мф. 11:29), а мы становімся ўдзельнікамі Царства Божага, якое ўнутры нас (Лк. 17:21).

Мы хочам абняць народжанага Госпада? Тады абдымем таго, хто смуткуе, і суцешым таго, хто пакутуе. Мы жадаем дакрануцца да Хрыста і, падобна да ўсходніх мудрацоў, прынесці Богадзіцяці прыемныя дары? Тады падорым нашу любоў і клопат блізкім, акажам пасільнае ахвяраванне таму, хто жыве ў нястачы, і падтрымаем гаротнага. «Тое, што зрабілі вы аднаму з братоў Маіх меншых, Мне зрабілі» (Мф. 25:40), — сведчыць Спасіцель.

«Ноч Ражджаства прыносіць мір і цішыню Сусвету!» — усклікае прападобны Яфрэм Сірын і пераканана працягвае: «Гэтая ноч належыць Пакорнаму, таму няхай кожны адкіне жорсткасць і суровасць. Сёння заззяў дзень міласці, няхай ніхто не будзе помсціць за нанесеную яму крыўду. Настаў дзень радасці, няхай жа не будзе ніхто віною смутку і жалю для іншага» (Песнаспеў на Ражджаство Хрыстова, I).

Прыслухаемся да гэтых дзівосных слоў «сірыйскага прарока пустыні» і раскрыем сэрцы Госпаду, Які ўцялесніўся дзеля нас. Узрадуемся, бо Сам Цар і Уладар Сусвету пакорна прыйшоў на зямлю, каб дараваць нам спасенне і жыццё вечнае. Мы ж, з удзячнасцю адказваючы на вялікую любоў Тварца да людзей, асвяцім нашы душы цярплівым перанясеннем выпрабаванняў, цёплай малітвай і добрымі справамі дзеля славы Божай.

Яшчэ раз, віншуючы ўсіх вас, мае дарагія, са светлым святам Ражджаства Хрыстовага, жадаю невычэрпнай радасці і дабрабыту вашым дамам і сем’ям, трываласці сіл і шчодрай дапамогі ад Богадзіцяці Іісуса. Чалавекалюбны Тварэц, Ісцінны Гасподзь гісторыі, няхай пашле Сваю міласць народам Святой Русі і благаславіць усіх нас мірам, каб мы адзінымі вуснамі і адзіным сэрцам праслаўлялі Уцялесненага Спасіцеля і пераканаўча сведчылі: з намі Бог!

+КІРЫЛ,
ПАТРЫЯРХ МАСКОЎСКІ І ЎСЯЕ РУСІ

Ражджаство Хрыстова, 2022/2023 г.
Масква